Op zondag 1 mei 2011 opent Stichting Filmhuis Schiedam voor het eerst de deuren voor het publiek van Wenneker Cinema. De opening en de verhuizing verliepen redelijk goed maar het hele traject voorafgaand aan het vinden van een nieuwe locatie voor het filmhuis van Schiedam daar kan je bijna een boek over schrijven.
Komt dat goed uit, want ik schrijf op dit moment een boek over de bioscoopgeschiedenis van Schiedam. Hoe meer ik onderzoek, neus, lees en luister hoe meer ik erachter kom dat je alleen al over de geschiedenis van het Filmhuis Schiedam een compleet boek kan schrijven. Het is de bedoeling dat het boek over de Schiedamse bioscopen volgend jaar, wanneer Filmhuis Schiedam 40 jaar bestaat verkrijgbaar is. In ieder geval wil ik het complete verhaal vertellen van het clubje studenten dat het leuk vond om films te draaien. Dit clubje uitgroeide tot hét filmhuis van Schiedam.
Oproep
Ik heb al eerder een oproep gedaan om jouw ervaring met de Schiedamse bioscopen met mij te delen. Maar nu ben ik namens de Jubilieum Aktiviteiten Kommissie (JAK) van het filmhuis op zoek naar beeld-, video of ander materiaal dat we kunnen gebruiken voor het boek, de jubileumactiviteiten én een documentaire.
Wie heeft er foto’s of misschien wel video’s van de voorloper het filmhuis, de Studenten Vereniging Schiedam, de filmclub of het filmhuis in De Teerstoof. Wie heeft nog entreekaartjes bewaard of filmprogramma’s? Wie heeft een leuk verhaal of een mooie herinnering aan het filmhuis van 1982 tot nu?
Als vrijwilliger en sinds 1 april 2015 (geen grap) als secretaris/bestuurslid heb ik dit prachtige filmtheater al 18 jaar mee mogen maken. Een van de Founding Fathers vond, tijdens het graven in archiefmateriaal, mijn sollicitatie om vrijwilligerswerk te mogen doen uit 2003. Ik kan mij nog goed herinneren hoe ik voor het eerst de trappen van in De Teerstoof beklom om ‘helemaal’ naar de filmzaal te gaan. Ik vond het heel kneuterig en gezellig en voelde mij direct thuis. Ik kreeg een vrijwilligershandleiding mee naar huis. Al snel kon ik aan de slag achter de bar en de koffie en thee in de foyer. Later heb ik nog een poging gedaan om films te monteren en uit elkaar te halen. Ik kwam erachter dat wanneer je dit niet met enige regelmaat doet, opeens het geluidsspoor aan de verkeerde kant van de spoel kan komen te zitten. Gelukkig ontdekte Geard Sparla dit nog op tijd, maar een reel (een spoel met meerder aktes erop) weer uit elkaar halen voordat deze is vertoond, is een gedoe. Toen heb ik het maar gehouden bij PR-werkzaamheden en het schrijven van de stukjes tekst voor in de filmagenda.
Waarom verhuisde Filmhuis Schiedam naar het Wennekerpand?
Voor de verhuizing heb ik meegeholpen met de promotie en het organiseren van diverse afscheidsactiviteiten in De Teerstoof. In die tijd heb ik niet zo meegekregen was de reden voor de verhuizing naar het Wennekerpand was. Het Filmhuis moest uit gebouw De Teerstoof, dat al sinds begin 1982 hun onderkomen was. Het pand viel nog net niet uit elkaar, maar onderhoud was echt nodig. Wie herinnert zich nog de grote scheur in de vloer van de zogenoemde schuine kamer, de ruimte met het loket waar je koffie, thee, koeken, chips, snoep, ijsjes, nacho’s en tosti’s kon kopen?
De Teerstoof aan Nieuwstraat 12 dateert uit 1815. Het was van oudsher een diaconiehuis. Eigenaar Stichting Alewijn de Grootfonds redde het pand in de jaren zestig van de ondergang door het te verhuren aan culturele clubs zoals jongerensociëteit QT? en het zoldertheater. Sinds 1980 kwam daar de Studenten Vereniging Schiedam bij. De SVS deelde met QT? een ruimte.
Natuurlijk is in de periode tussen 1980 en 2000 een heleboel gebeurd maar al die verhalen zijn, als het allemaal lukt, in 2022 opgetekend wanneer het Filmhuis Schiedam het 40-jarig jubileum viert. Het had zo maar kunnen zijn dat we het veertigjarig bestaan niet hadden kunnen vieren. Want al sinds 2001 rommelde het in Gebouw De Teerstoof. Theater ‘De Teerstoof’ – mede-exploitant – sluit begin 2001 enigszins onverwacht de deuren. Dit had voor het filmhuis verstrekkende gevolgen: de eigenaar, tevens een van de hoofdsponsors, besluit namelijk het Gebouw De Teerstoof in de verkoop te doen na de sluiting van het theater. Deze was voer voor de Schiedamse pers:
het nieuwe stadsblad, 1-2-2001
Maaspost 7-2-2001
Het bestuur van het filmhuis wachtte niet rustig af wat er ging gebeuren. Ze gingen door met hun uitbreidingsplannen. Zowel in activiteiten en als programmering. In het seizoen 2000-2001 maakt het filmhuis in september onderdeel uit van het ‘Cool-Cult-Event’. Leerlingen van de middelbare school zijn in het kader van het vak CKV (culturele en kunstzinnige vorming) verplicht een aantal culturele instellingen in de stad te bezoeken. Om de leerlingen kennis te laten maken met de instellingen presenteren ze zich aan het begin van het nieuwe schooljaar ieder op een eigen manier. In het Filmhuis konden de leerlingen deelnemen aan een filmquiz. Daarnaast ging het uitstekend met de bezoekersaantallen. In dit seizoen was de zaal meerdere keren uitverkocht. Het nieuws rondom gebouw De Teerstoof hield het bestuur, de vrijwilligers en bezoekers wel bezig. Maar pas in het seizoen 2001-2002 kwam er duidelijkheid of het filmhuis uit het pand moest of niet.
Dat seizoen startte met een openluchtvoorstelling aan de Oude Sluis bij het ‘zakkendragershuisje’ tijdens de Brandersfeesten: hier werd The Matrix vertoond met een voorfilm over Elvis Presley. De filmprogrammering werd weer uitgebreid, dit keer met kinderfilms. Dit leidt tot een stijging van het wekelijks aantal voorstellingen van drie naar zes. In december 2001 komt voorlopig een einde aan de onzekerheid over de toekomst van het filmhuis. De gemeente Schiedam koopt Gebouw De Teerstoof aan. Tot 2006 blijft het filmhuis in het historische pand in het centrum van Schiedam. Dat is maar goed ook want anders had het filmhuis dat jaar hun 20 jarig bestaan misschien niet kunnen vieren.
Misschien wel leuk om te melden dat 20-jarig jubileum bestond uit een interne receptie voor medewerkers en genodigden, met film, muziek en lekker eten. Op 25 mei 2002 organiseerden ze een filmnacht zoals ze dat vaker hadden gedaan. Als blijkt dat in de voorverkoop de eerste dag al is uitverkocht, plakken ze er nog een tweede nacht aan. Die twee nachten kregen de bezoekers vier topfilms voorgeschoteld (Tʜᴇ Fᴜʟʟ Mᴏɴᴛʏ, Mᴜʟʜᴏʟʟᴀɴᴅ Dʀɪᴠᴇ, Oᴄᴇᴀɴ’ꜱ Eʟᴇᴠᴇɴ ᴇɴ Lᴏʀᴅ ᴏꜰ ᴛʜᴇ Rɪɴɢꜱ), een sneak-preview en een ontbijt.
Wat gebeurde na 2006?
Als je het voorgaande leest, dan verwacht je dat in 2006 het filmhuis verhuist naar een nieuwe locatie maar de titel van deze blog verklapt al dat het nog ongeveer vijf jaar duurt voordat dit het geval is. Vanaf 2006 tot 2011 zijn een flink aantal mogelijke nieuwe locaties de revue gepasseerd waaronder het Monopole theater aan de Hoogstraat/ hoek Appelmarkt, het ABN AMRO gebouw aan de Gerrit Verboonstraat (https://www.stats.nl/single-post/2018/07/27/modern-schiedam-1-de-voormalige-amsterdamsche-bank) en pand De Hoop aan de Noordvest (https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Schiedam#/media/Bestand:Schiedam_-_Noordvestsingel_87.jpg). Van het ABN AMRO pand is zelf een mock up door een collega van ‘founding father ‘Gerard Brouwer gemaakt.
Mock up van ABN AMRO pand gemaakt door Dejan Popovic
Gelukkig is mede door de huidige bestuursvoorzitter van Wenneker Cinema maar destijds wethouder bij Gemeente Schiedam, Menno Siljee, het Wennekerpand tot stand gekomen met de functie van cultuurverzamelgebouw. Hier kreeg het filmhuis een eigen plek.
De plannen om het voormalige pand van distilleerder Wenneker te transformeren in een cultuurverzamelgebouw kregen groen licht op 29 januari 2009. Voor een flink bedrag werd het achterstallig onderhouden pand verbouwd tot een kunst- en cultuurtempel met ruimte voor een dansschool, een jeugdtheater, een kleine multifunctionele theaterzaal, een filmhuis, een centrum voor beeldende kunsten, expositieruimte, ateliers en oefenruimtes. Redelijk direct na de opening heb ik bijvoorbeeld in een van de ruimtes yogalessen gevolgd. De dan enige bioscoop van Schiedam krijgt in het geheel vernieuwde gebouw een eigen zaal met 58 mooie pluche stoelen, mooie geluid en een scherm met gordijnen en kaders die automatisch (niet meer handmatig) verschuiven.
De gezamenlijke grote zaal heeft een multifunctionele tribune met 206 stoelen en een groot scherm. Het geluid in beide zalen is een upgrade ten opzichte van De Teerstoof. In de grote zogenaamde black box kan de tribune helemaal worden in- en uitgeschoven. Zo tover je de zaal van een lege tot een kleine theaterzaal of tot een grote filmzaal om.
Tijdens het openingsweekend vanaf 1 mei 2011 vertoont de super trotse directeur, Gerard Sparla de Nederlandse film Sᴏɴɴʏ Bᴏʏ. De eerste periode was het wennen voor Gerard en ‘zijn’ vrijwilligers want vanaf eind mei kon je ook de grote zaal van film genieten. Dit resulteerde in dit eerste weekend met een record van 441 bezoekers! Door de verhuizing naar de nieuwe locatie met grotere en betere zalen steeg het bezoekersaantal dat jaar met 65%!
Van filmclub, filmhuis naar cinema.
Ondanks de upgrade in locatie en techniek is de sfeer in het nieuwe pand hetzelfde gebleven. Bijvoorbeeld: wanneer iemand nog even een drankje wilt halen of het toilet wilt bezoeken voorafgaand aan de film dan start de voorstelling pas als deze bezoeker op de lekker pluche stoel heeft plaatsgenomen. Want naar de film gaan. is meer dan alleen film kijken op een groot doek in een donkere zaal, het moet een complete ervaring zijn inclusief de gastvrijheid en de informele sfeer die ontstaat door de interactie tussen de vrijwilligers en de bezoekers van het Filmhuis Schiedam en nu dus Wenneker Cinema.
Vrijwilligers
Naast dat bijna alle ‘founding fathers’ al bijna 40 jaar vrijwilliger zijn, bestaat het vrijwilligersbestand uit een aantal oudgediende, sommige al meer dan 30 jaar! Ik zelf ben dus nu 18 jaar betrokken bij het filmhuis.
Wij zijn voor ons jubileum op zoek naar verhalen van huidige maar ook van oud-vrijwilligers en bezoekers. Dus heb je een leuke anekdote, herinnering of misschien wel een foto of video. Laat het ons weten via info@schiedamsebioscopen.nl
